İnsanların İletişimci Tiplerine Göre Ayrımı

“İletişim” günümüzde sürekli duyduğumuz ve hatta her gün kendimizi içiresinde bulduğumuz bir eylem. Her gün kaç kere bu eylemi gerçekleştiriyoruz kim bilir? İster online ister yüz yüze yaptığımız bu eylemin çok fazla çeşidi var. İnsanların üstlendikleri roller ve kişilik özellikleriyle birçok iletişimci tipleri sınıflaması yapılmış. Norton’un (1978 -1983) yapmış olduğu sınıflamayla insanlar arasında gerçekleşen iletişimde bir takım özellikler belirlemiştir. Norton bu araştırmayı yüz yüze, sözlü ve sözsüz iletişim kuran kişilerle yapmış ve toplamda 11 tane temel özellik bulmuştur. Gelin bu özelliklere hep beraber bakalım:

1. Arkadaş Canlısı (Friendly)

Bu iletişimci tipi sınıfına giren kişiler art niyet beslemezler. Tam tersine çok samimi davranışlar sergilerler. Diğer insanların söylemlerini doğrulayarak iletişime sonradan katılan kişileri samimi bir şekilde ortama dahil ederler. Duygusal davranışlar sergilemelerine karşın, herkesle kolaylıkla iletişim kurabilirler.

2.Etki Bırakan (Impression Leaving)

Bu kişiler de iletişimsel davranışları sebebiyle akılda kalıcı olurlar. Bu iletişimci tipindeki insanların hangi davranışları sergiledikleri tam olarak bilinmese de diğer insanlar üzerinde bir etki bıraktıkları ve iletişim sonunda insanların tatmin olma duygusunu yaşadıkları bilinmektedir. Bu nedenle bu tip insanlar, karşı tarafta bir etki bıraktıklarından ve iletişim içeriği hakkında karşıyı tatmin ettiklerinden kolay kolay unutulmazlar. Diğer iletişimci tiplerine nazaran bu tipler hakkında daha az araştırma yapılmıştır.

3.Rahat (Relaxed)

Bu özellik sosyal endişe kavramıyla çok yakından ilişkilidir. Bu bireyler iletişim sırasında herhangi bir endişe belirtisi göstermezler. Genellikle sakin ve kendine güvenen bir yapıları vardır. Endişe düzeyleri çok düşük olduğundan daha az heyecanlanırlar. Bu nedenle karşı tarafa rahat bir kişilik olarak izlenim verirler.

4.Tartışmacı (Contentious/Argumentative)

Bu bireyler genel olarak girdikleri iletişimlerde tartışma eğilimi gösterirler. Bu özelliğe sahip kişiler negatif bazı özelliklerle beraber ele alınırlar. Tartışmacı iletişimci tipleri sürekli kanıt isteme, bir görüş veya düşünceyi iddia etme gibi davranışlar sergileyerek olumsuzlukların üzerine gitme gibi davranışlara sahiptirler.

5.İlgili (Attentive)

Etkili dinleme ve empati kurma becerileri gelişmiştir. Karşı tarafa sürekli olarak onları dinlediklerinin hissini verirler. Bu sayede iletişimlerinin yarıda kesilmesi veya çatışmaların doğmasına engel olurlar. Temel olarak dikkatli bir dinleyici ve karşıdaki kişiyle empati kuran kişilerdir. Baskın ve dramatik kişilik özellikleriyle pozitif bir ilişki içinde değildir. Bu nedenle bir kişi hem baskın iletişimci tipinde olup hem de ilgili bir iletişimci tipinin özelliklerini taşıyamaz. Bu konuda yeterince deneysel araştırma yapılmamasına karşı çoğunlukla empati ve dinleme başlıkları altında incelenmektedir.

6.Kesin (Precise)

Bu tip iletişimciler belirsizliğe asla yer vermezler. İletişimde net olmayı her zaman tercih ederler. Bu nedenle içeriğe ya da konuya hakim olduklarının izlenimini verirler. Çoğunlukla baskın ve tartışmacı olma özelliklerine yatkınlarken, iddialarının belgelenmesi konusunda oldukça duyarlıdırlar.

 7.Sözsüz İletişim Kuran (Animated/Expressive)

Bu kişiler vücut dili ve sözsüz iletişim kodlarını (yüz ifadesi, mimikler vs.) kullanarak içeriği veya konuyu abartabilir, değersiz gösterebilir ya da tam tersini, anlamını güçlendirebilirler. Bu özelliklerini göz temasıyla beraber kullanarak karşı tarafı etkilerler. Bu nedenle duygusal oldukları düşünülür. Sözsüz iletişim becerisi olarak kabul gören bu tipler, bir duygunun gerçek anlamını vurgular ve iletişim yoğunluğunu kendi istediği şekilde artırır ya da azaltır. Genellikle bu kişiler güçlü, çekici ve güvenilir iletişimciler olarak kabul edilir.

8.Dramatize Eden (Dramatic)

İletişim sırasında çoğunlukla abartmalar, hikâyeler, mecazlar kullanan, ritimli bir konuşmaya sahip, ses tonunu konuşma içeriğine göre belirleyebilen, yüksek hayal gücüne sahip, mesajların içeriğini daha etkili ve görünür kılmaya çalışan ve öğrenme ortamlarında oldukça etkili kişilerdir. İlgiyi vermek istedikleri mesaja çok rahatlıkla çekebilirler. İletişim sırasında çoğunlukla gerçek duygularını yansıttıklarından dolayı bu tipler de duygusal olarak algılanır. Bu özellikleri sayesinde kolaylıkla fark edilebilen bir iletişimci tipidir. Endişe ile mücadele etme, özdeğer, statü, popülarite ve belirsizliğe karşı toleranslı olma gibi özellikleri de vardır.

 9.Açık (Open)

İçine kapanık olmayan, duygularını gizlemeyen, içindekini dışa vuran yani kısacası halk arasında söylenen “ben neysem oyum” denilecek kişilerdir. Diğer insanlara göre hislerinin çoğunu dışa vurduğundan dolayı bu tipiler duygusallıkla ilişkilendirilirler. Açık tip iletişim özelliğine sahip insanlar sosyal olarak çekici ve güvenilir bir izlenim bırakırlar. Samimi, konuşkan, dışa dönük ve rahatlıkla yaklaşabilecek bir karaktere sahiptirler. İletişim sırasında kendileri hakkında çok sık bilgi verirler.

10.Baskın (Dominant)

Bu sınıflandırmadaki iletişim durumu otoriterliğe benzemektedir. Kurdukları iletişimlerde karşı tarafa göre daha fazla kendine güvenen, coşkulu, otoriter, yarışmacı, mücadeleci, girişken olma eğilimi gösterirler. İletişimdeki kontrolü ellerinde bulundurmayı severler.

 11.İletişimci İmajı (Communicator Image)

Kişinin kendini nasıl konumlandırdığı iletişim becerisine vurgu yapar. Yani iyi iletişimci imajına sahip kişiler, tanıdığı ya da tanımadığı kişilerle rahatlıkla iletişim kurabilir ve etkileşime geçmekte hiç zorlanmazlar. Kötü iletişimci imajına sahip kişilerse tam tersine iletişim kurmaktan çekinen insanlardır. Bu nedenle de yabancı ortamlarda iletişim kurmakta çok zorlanırlar ve öz güvenleri düşüktür.

Norton yaptığı araştırmalara göre literatüre kazandırdığı iletişimci tiplemeleri bu şekildedir. Bu nedenle belki de sürekli iş başvurularında karşımıza çıkan “iletişim becerisi yüksek” ibaresi, aslında pozisyonuna göre farklı bir iletişimci tipini kastediyordur. Kim bilir? Biz en iyisi bunları düşünmek yerine. Aslında her gün pratiğini yaptığımız bu becerinin üstüne düşerek kendimizi her iletişimci tipi için geliştirip, cebimize farklı farklı beceriler ve bilgiler atmaya devam edelim. Önemli olan sürekli gelişmeye devam etmek ve asla yerimizde saymamak ????